BAGRENI (Robinia pseudoacacia)

Bagreni e ka prejardhjen nga Amerika veriore. Është bimë drurore e cila rritet në lartësi deri 20 e më shumë metra, me kurorë te degëzuar dhe degë të pajisura me ferra. Karakteristike është helmueshmëria e pothuajse të gjitha pjesëve të bagrenit, përveç luleve. Lulet janë me ngjyrë të bardhë të vendosura nga 15-20 në lulesa në formë të kalaveshit të rrushit. Lulëzimi i bagrenit fillon në muajin maj. Në vendet më të ulëta lulëzimi fillon që në ditët e para të majit, ndërsa në ato vende me lartësi më të madhe mbidetare, lulëzimi është më i vonshëm, kah fundi i majit. Ky lulëzim jo i njëhershëm ju mundëson bletarëve që të shfrytëzojnë më tepër se një kullotë të bagrenit, d.t.th. ajo të zgjatet. Në një vend (lokalitet) lulëzimi i bagrenit zgjat 10-15 ditë.

Sa për orientim të bletarëve për fillimin e çeljes së bagrenit me qëllim të parapërgaditjes së shoqërive të bletëve për këtë kullotë të begatshme, port ë shkurtë, mund të shërbejë lulëzimi i disa bimëve tjera, si p.sh. kasjija fillon te çelë rreth 35-40 ditë para bagrenit, ndërsa kumbulla e egër 30 ditë përpara. Si orientim mund të jetë gjithashtu edhe vetë bagreni: pas rreth 40 ditëve nga paraqitja e sytheve të para, pritet të fillojë lulëzimi. Kuptohet se këtu ndikojnë edhe faktorët e mjedisit, veçanërisht ato klimaterik.

Në kushte normale bagreni paraqet një ndër kullotat më të qëndrueshme e më të sigurta të bletëve. Bagreni është mjaltëdhënës edhe atëherë kur lulëzimi është i hershëm, por edhe atëherë kur ai është i vonuar. Është me rëndësi që lulet gjatë zhvillimit të tyre mos të ngrijnë, bima të jetë e begatshme me lule dhe në kohën e lulëzimit të mbretëroj mot i ngrohtë dhe me diell. Kushte më të volitshme për tajitjen e nektarit të bagrenit janë netët e ngrohta, mëngjeset me vesë e ditët e ngrohta (jot të nxehta) dhe pa erë. Temperatura e ajrit të jetë rreth +25°C.

Kushte jo të mira e të papërshtatshme janë temperaturat e larta mbi +28°C (në tempëratura mbi +30°C, bagreni nuk tajit nektar), mjegulla, si dhe rrërat. Sa u përket erërave, shumë më pak e dëmtojnë mjaltëdhënien erërat e ftohta se sa ato të nxehta. Këto të fundit i thajnë lulet e më këtë ndërpritet plotësisht tajimi i nektarit. Rol të rëndësishëm në mjaltëdhënie luan edhe përmbajtja e dheut, si dhe lartësia mbidetare. Në lartësi mbidetare mbi 700m-800m, bagreni më pak jep mjaltë ose aspak.

Si zakonisht lulëzimi i bagrenit fillon para se të çelin gjethet. Nëse ndodh e kundërta atëherë numri i luleve do të jetë më i vogël që sjell deri te zvogëlimi i rendimentit në mjaltë.

2-3 ditët e para të lulëzimit mjaltëdhënia e është më e dobët e pastaj vrullshëm rritet që në ditën e 5-7 të arrijë kulminacion.

Bagreni është mjaft i pasur me nektar, ndërsa nga ana tjetër shumë i varfër me polen. Shtesat ditore për zgjua në kullotën e bagrenit janë 3-5 deri 10 kg. ka raste kur shtesat ditore arrijnë deri 20kg. Nga kjo kullotë, mund të grumbullohen 10-40kg mjaltë për vjelje.

Në një kullotë të tillë siç është ajo e bagrenit te shoqëritë e bletëve mund të shfaqet dëshira për roitje, prandaj është e nevojshme që bletari gjatë kësaj kullote të jetë syçelë dhe bletëve t’u siguroj hapësirë të mjaftueshme duke u shtuar mjaltore (syprina-depo të mjaltit) ku bletët do të depozitojnë nektarin e sjellur nga kullota.

Mjalti i pastër i bagrenit, pa përzierje nga mjaltrat tjera, është thuajse i pangjyrë, i ndritshëm, i tejdukshëm, me një shije dhe aromë të këndëshme. Është i lehtë për t’u konsumuar, prandaj u rekomandohet më së tepërmi fëmijëve. Mjalti i maturuar (i pjekur) i bagrnit është mjaft i trashë (viskoz). Nga sheqerërat (karbohidratet) e invertuar më së tepërmi përmban fruktozë se sa glukozë, prandaj edhe një kohë të gjatë qëndron në gjendje të lëngët – një ndër mjaltrat që më ngadalë kristalizohet, pas 1-2 viteve.
Mjalti i bagrenit hynë në grupin e mjaltrave më kualitetive, më të kërkuara e më të shtrenjta.

Bletët në majltin bagrenit dimërojnë mjaft mirë. Është e njohur që mjalti i bagrenit përmban një alkaloid me emrin rubicin, i cili e vështirëson ose pengon paraqitjen e nozemozës tek bletët.